مجله سلامت ارجمند مجله سلامتی، ورزش و تغذیه
فواید ترک سیگار برای کاهش خطر بیماری‌های خودایمنی
سیگار کشیدن فراتر از آسیب به ریه‌ها و قلب، تأثیرات عمیقی بر سیستم ایمنی بدن دارد و می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی (Autoimmune Diseases) را به طور قابل توجهی افزایش دهد. در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند. ترک سیگار می‌تواند به ترمیم سیستم ایمنی کمک کرده و این خطر را کاهش دهد.
۱. کاهش التهاب مزمن
- نقش سیگار در التهاب: دود سیگار حاوی ترکیبات شیمیایی است که باعث التهاب مزمن در سراسر بدن می‌شوند. این التهاب نه تنها در ریه‌ها، بلکه در سایر بافت‌ها و اندام‌ها نیز رخ می‌دهد. التهاب مزمن می‌تواند سیستم ایمنی را بیش فعال کرده و به آن سیگنال‌های اشتباهی برای حمله به سلول‌های خودی بدهد.
- تأثیر ترک سیگار: با ترک سیگار، سطح التهاب در بدن به سرعت کاهش می‌یابد. این کاهش التهاب به آرام شدن سیستم ایمنی کمک می‌کند و احتمال اینکه به بافت‌های خودی حمله کند، کمتر می‌شود.
۲. تنظیم و بازسازی سیستم ایمنی
- برهم زدن تعادل ایمنی: سیگار کشیدن می‌تواند تعادل ظریف سیستم ایمنی را مختل کند، هم پاسخ‌های ایمنی دفاعی را تضعیف کرده و هم پاسخ‌های پاتوژنیک را تشدید کند. این عدم تعادل، بدن را مستعد ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های خودایمنی می‌کند. سیگار بر سلول‌های کلیدی ایمنی مانند سلول‌های T، سلول‌های B، ماکروفاژها و سلول‌های کشنده طبیعی (NK cells) تأثیر می‌گذارد.
- بازیابی عملکرد: پس از ترک سیگار، سیستم ایمنی بدن شروع به بازسازی و بازیابی عملکرد طبیعی خود می‌کند. سلول‌های ایمنی می‌توانند دوباره به درستی تمایز بین “خود” و “غیر خود” را تشخیص دهند، که برای جلوگیری از حملات خودایمنی حیاتی است. این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد، و برخی تغییرات ایمنی ممکن است حتی سال‌ها پس از ترک سیگار نیز باقی بمانند، اما بهبود چشمگیری مشاهده می‌شود.
۳. کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی خاص
تحقیقات به طور قوی ارتباط بین سیگار کشیدن و افزایش خطر چندین بیماری خودایمنی را نشان داده‌اند:
- آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis – RA): سیگار کشیدن یکی از قوی‌ترین عوامل خطر محیطی برای توسعه آرتریت روماتوئید است و می‌تواند خطر ابتلا به آن را تا دو برابر در افراد سیگاری افزایش دهد. همچنین، سیگار می‌تواند شدت RA را افزایش داده و پاسخ به درمان را کاهش دهد. ترک سیگار، حتی در افراد با سابقه طولانی مصرف دخانیات، به طور قابل توجهی خطر ابتلا و شدت RA را کاهش می‌دهد.
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک (Systemic Lupus Erythematosus – SLE): سیگار کشیدن با افزایش خطر ابتلا به لوپوس مرتبط است و می‌تواند علائم آن را تشدید کند.
- بیماری کرون (Crohn’s Disease): سیگار کشیدن یک عامل خطر اصلی برای بیماری کرون است و می‌تواند باعث شعله‌ور شدن بیماری و نیاز به جراحی شود. ترک سیگار به طور قابل توجهی بهبود علائم و کاهش نیاز به جراحی را در بیماران کرون به همراه دارد.
- ام‌اس (Multiple Sclerosis – MS): شواهد نشان می‌دهند که سیگار کشیدن خطر ابتلا به ام‌اس را افزایش داده و می‌تواند پیشرفت بیماری را تسریع بخشد.
- آرتریت پسوریاتیک (Psoriatic Arthritis): مشابه RA، سیگار می‌تواند خطر و شدت آرتریت پسوریاتیک را نیز افزایش دهد.
- بیماری‌های خودایمنی تیروئید: برخی مطالعات ارتباط بین سیگار کشیدن و افزایش خطر بیماری‌های خودایمنی تیروئید مانند بیماری گریوز (Graves’ disease) و تیروئیدیت هاشیموتو (Hashimoto’s thyroiditis) را نشان داده‌اند.
۴. بهبود اثربخشی درمان
برای افرادی که قبلاً به بیماری‌های خودایمنی مبتلا شده‌اند، ترک سیگار می‌تواند به بهبود اثربخشی داروها و کنترل بهتر بیماری کمک کند. سیگار کشیدن می‌تواند جذب و عملکرد برخی داروهای مورد استفاده در درمان بیماری‌های خودایمنی را مختل کند، یا باعث شود بیماری به درمان پاسخ کمتری بدهد.
۵. کاهش آسیب‌های DNA و تغییرات اپی‌ژنتیک
دود سیگار می‌تواند باعث آسیب به DNA و تغییرات اپی‌ژنتیک شود. این تغییرات می‌توانند بر نحوه بیان ژن‌ها تأثیر بگذارند، از جمله ژن‌هایی که در تنظیم سیستم ایمنی نقش دارند، و این می‌تواند به بروز بیماری‌های خودایمنی منجر شود. ترک سیگار این آسیب‌ها را متوقف می‌کند، اگرچه برخی تغییرات اپی‌ژنتیک ممکن است برای مدت طولانی (حتی تا ۱۵ سال) پس از ترک نیز باقی بمانند.
به طور کلی، ترک سیگار یک اقدام پیشگیرانه قدرتمند و حیاتی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی و مدیریت بهتر آن‌ها در صورت وجود است. این کار به سیستم ایمنی بدن فرصت می‌دهد تا خود را ترمیم و بازتنظیم کند و به سلامت کلی فرد کمک شایانی می‌رساند.
چگونگی مقابله با اعتیاد به قضاوت و کینه‌ورزی
