با توجه به افزایش امید به زندگی، بسیاری از سالمندان ترجیح میدهند به تنهایی و در خانه خود زندگی کنند. خوشبختانه، فناوریهای پایش فعالیت روزانه به آنها کمک میکند تا مستقل بمانند و در عین حال، به خانواده و مراقبان نیز آرامش خاطر میدهد.
دستگاههای پایش فعالیت روزانه برای سالمندانی که به تنهایی زندگی میکنند به دو دسته کلی تقسیم میشوند: دستگاههای پوشیدنی (Wearables) و سیستمهای غیرپوشیدنی (Non-wearable).

۱. دستگاههای پوشیدنی (Wearables)
این دستگاهها معمولاً به صورت گردنبند، مچبند یا ساعت هوشمند طراحی شدهاند و به طور مستقیم توسط سالمند استفاده میشوند.
- مزایا:
- دکمه هشدار اضطراری (SOS): این دستگاهها مجهز به دکمهای هستند که با فشردن آن، به صورت فوری با تیم پشتیبانی ۲۴ ساعته یا افراد از پیش تعیینشده (مانند اعضای خانواده) تماس گرفته و موقعیت فرد را ارسال میکند.
- تشخیص سقوط (Fall Detection): بسیاری از این دستگاهها با استفاده از شتابسنج و ژیروسکوپ میتوانند سقوط فرد را تشخیص دهند و به صورت خودکار هشدار ارسال کنند. این ویژگی به خصوص در حمام یا آشپزخانه که خطر سقوط بیشتر است، بسیار حیاتی است.
- ردیابی GPS: این قابلیت به خانواده اجازه میدهد تا موقعیت سالمند را در خارج از خانه پیگیری کنند، که برای افراد دارای زوال عقل یا آلزایمر بسیار مفید است.
- پایش سلامتی: برخی مدلها قابلیت پایش ضربان قلب، قدمشمار و حتی ردیابی کیفیت خواب را نیز دارند.
- معایب:
- نیاز به شارژ: این دستگاهها به شارژ منظم نیاز دارند.
- احتمال فراموشی پوشیدن: ممکن است سالمند فراموش کند که دستگاه را بپوشد، به خصوص در زمانهایی که در خانه است.
- هشدارهای کاذب: در برخی موارد، حرکات ناگهانی یا افتادن شیء ممکن است باعث ارسال هشدار کاذب شود.
۲. سیستمهای غیرپوشیدنی (Non-wearable Systems)
این سیستمها از سنسورهایی استفاده میکنند که در نقاط مختلف خانه نصب میشوند و نیاز به پوشیدن مداوم ندارند. این روش به حریم خصوصی احترام بیشتری میگذارد و مزاحمتی برای فرد ایجاد نمیکند.
- سنسورهای حرکتی: این سنسورها در راهروها، اتاقها، حمام و آشپزخانه نصب میشوند و الگوهای فعالیت روزانه (مانند زمان بیدار شدن، میزان حرکت در خانه و …) را رصد میکنند. اگر سیستم برای مدت زمان مشخصی هیچ حرکتی را تشخیص ندهد یا الگوی فعالیت غیرعادی باشد (مثلاً در نیمههای شب برای مدت طولانی در آشپزخانه بماند)، به صورت خودکار به خانواده هشدار میدهد.
- سنسورهای زیر تشک: این سنسورها میتوانند الگوهای خواب را پایش کنند، مانند اینکه فرد چند بار در طول شب از رختخواب بیرون آمده یا چه مدت در تختخواب بوده است. این اطلاعات میتواند به تشخیص مشکلات احتمالی مانند بیخوابی یا عفونتهای ادراری در مراحل اولیه کمک کند.
- سنسورهای حمام: این سنسورها به صورت ویژه برای تشخیص سقوط در حمام طراحی شدهاند، زیرا این منطقه خطرناکترین مکان برای سقوط است.
- سیستمهای هوشمند صدا: دستیارهای صوتی مانند Google Home یا Amazon Alexa میتوانند برای یادآوری کارهای روزانه (مانند مصرف دارو) استفاده شوند و در صورت نیاز، با یک فرمان صوتی ساده، به افراد کمک کنند.
- سنسورهای دما و رطوبت: این سنسورها میتوانند از تغییرات ناگهانی دما که ممکن است نشاندهنده مشکلاتی مانند خاموش شدن سیستم گرمایشی یا آتشسوزی باشد، آگاه کنند.
- سیستمهای مبتنی بر Wi-Fi: برخی فناوریهای پیشرفتهتر از سیگنالهای وایفای برای پایش حرکت و حتی الگوهای تنفسی در طول خواب استفاده میکنند، بدون اینکه نیاز به نصب سنسورهای فیزیکی متعدد باشد.
نکات مهم در انتخاب و استفاده
- حفظ حریم خصوصی: در انتخاب سیستمهای غیرپوشیدنی، به ویژه آنهایی که از دوربین یا میکروفون استفاده نمیکنند، به حریم خصوصی سالمند احترام بگذارید.
- سادگی در استفاده: دستگاه باید برای سالمند و خانوادهاش به راحتی قابل استفاده باشد.
- نیاز به اینترنت: بسیاری از این سیستمها برای ارسال اطلاعات و هشدارها به اینترنت (Wi-Fi) نیاز دارند.
- هزینه: هزینهها میتوانند متفاوت باشند و شامل قیمت دستگاه، اشتراک ماهانه برای سرویس پایش ۲۴ ساعته و در برخی موارد، هزینههای نصب میشوند.
به طور کلی، استفاده از این دستگاهها به خانوادهها کمک میکند تا با آرامش بیشتری از سالمندان خود حمایت کنند، در حالی که استقلال و عزت نفس آنها نیز حفظ میشود. انتخاب بهترین دستگاه به نیازهای خاص، سطح فعالیت و شرایط سلامتی فرد سالمند بستگی دارد.
دستگاههای پوشیدنی با قابلیت پایش سطح گلوکز خون
دستگاههای پوشیدنی برای سالمندان
مجله سلامت ارجمند مجله سلامتی، ورزش و تغذیه